Print-vriendelijke versieStuur naar een vriendPDF versie

Bart Boodts voor Boven De Wolken

FOTOGRAFIE BOVEN DE WOLKEN

 
Het leren leven met het verlies van een baby is een moeilijk proces, dat tijd vraagt. Het maken en koesteren van herinneringen aan je kindje zijn daarbij heel belangrijke factoren die ouders helpen in dat verwerkingsproces. De vzw ‘Boven De Wolken’, die in 2016 werd opgericht, geeft ‘sterrenouders’ – ouders die hun kindje verloren – via fotografie herinneringen die ze kunnen koesteren.
 

Tekst: Alba Voorn / Foto's: Boven de wolken

 

Sharon en Anneleen, de oprichtsters van de vzw, zijn allebei fotografe en voelden elk vanuit hun eigen ervaringen de nood om met ‘Boven De Wolken’ te starten. Sharon is zelf sterrenouder van Nina, Anneleen is actief als vroedvrouw in een ziekenhuis. “Als vroedvrouw weet je, ook al willen de mensen het niet, je MOET foto’s nemen van hun overleden baby,” zegt Anneleen. “Ooit vragen ze naar die foto’s. Foto’s die ze koesteren … voor altijd en eeuwig.” ‘Boven De Wolken’ krijgt jaarlijks een 800-tal oproepen en intussen maken zo’n 200 vrijwilligers deel uit van deze ‘wolkenfamilie’, 170 vrijwillige fotografen en 30 administratieve medewerkers. De dienst die ze leveren aan de ouders is volledig kosteloos. BREEDBEELD sprak met fotograaf Bart Boodts, één van deze vrijwilligers.

 

De vonk

“Al van bij de oprichting van ‘Boven De Wolken’ in 2016 tagden veel vrienden en klanten mij in hun vrijwilligersoproepen op facebook,” vertelt Bart. “De emotionele context maakte me eerlijk gezegd een beetje angstig. In het dagelijks leven ben ik vooral met lifestyle-fotografie bezig. Newborn-fotografie (het fotograferen van pasgeboren kinderen n.v.d.r.) is niet echt 
mijn niche en dit is natuurlijk nog iets helemaal anders.” Deze mensen tagden Bart niet alleen vanwege zijn vakkennis als fotograaf. In deze context is vooral je empathisch vermogen erg belangrijk. De emotionele omstandigheden waarin de fotografen werken zijn niet te onderschatten. “Ik hield het dan ook een tijd op afstand,” vertelt Bart, “maar zelfs na jaren bleven mensen me berichten van ‘Boven De Wolken’ doorsturen. In januari 2019 besloot ik een poging te wagen.”

Nieuwe fotografen die zich aanmelden gaan eerst een drietal keer als stagiair mee op pad om ervaring op te doen en vertrouwd te raken met het praktische verloop en de omstandigheden waarin je werkt. De shoot vindt telkens binnen de 24 uur na de geboorte plaats, dus het proces moet zo vlot mogelijk kunnen verlopen. Hoe communiceer je met het ziekenhuis? Kan je polsen bij de verpleging hoe het met de ouders is gesteld? Waar kan je fotograferen? Wat zijn de mogelijkheden met het licht? En vooral: hoe ga je met de ouders om? 

 

Tijdens deze stage ziet de fotograaf hoe het er in de praktijk aan toe gaat en hoe collega’s deze delicate situaties aanpakken. Op deze manier staan de fotografen er niet meteen alleen voor en kunnen ze beter inschatten of het sowieso wel iets voor hen in. Voor Bart sloeg de vonk echter meteen over. “Ik wist direct: dit ligt mij,” zegt Bart. “Dit had ik al twee jaar geleden moeten doen!”


Een shoot binnen de 24 uur

Barts gedrevenheid is ondertussen alleen maar toegenomen, dat blijkt uit de overgave waarmee hij over het onderwerp spreekt. Maar hoe verloopt zo’n shoot nu praktisch? Bovendien moet alles relatief snel gebeuren. “De organisatie werkt samen met een aantal ziekenhuizen. Een professionele fotoshoot is niet meteen je eerste prioriteit wanneer je een kind verliest. Het is dan ook het ziekenhuis dat de ouders inlicht over de dienst van ‘Boven De Wolken’. Vervolgens kunnen de sterrenouders een oproep plaatsen via het formulier op de website. De wolkenwacht, zoals we de werknemers van wacht noemen, behandelt de vraag en neemt contact op met de fotografen. We hebben een groep waarin we op vertrouwelijke wijze kunnen communiceren over de jobs. Daarin laten we weten of we beschikbaar zijn of niet.” De functie is vrijwillig en bijgevolg ook afhankelijk van de beschikbaarheid van de fotografen. De organisatie doet in ieder individueel geval haar uiterste best een vrijwilliger ter plaatse te krijgen, desnoods uit een aangrenzende regio. Binnen de 24 uur is er een fotograaf aanwezig. “Als ik tijd heb, meld ik me aan. De frequentie waarmee ik het werk doe is erg variabel. Soms heb ik een hele week vrij en kan ik extra helpen, maar andere dagen lukt het niet, praktisch of mentaal. Als je niet goed in je vel zit en emotioneel een mindere dag of week hebt, dan kun je beter thuisblijven zodat een andere fotograaf die job kan doen.”

 

De fotograaf als emotioneel tussenpersoon

Tijdens het maken van de opnames, is de fotograaf veel meer dan iemand die beelden schiet. De fotografen van ‘Boven De Wolken’ zijn vaak een eerste tussenpersoon in het verwerkingsproces en spelen een belangrijke, verbindende rol tussen de ouders en hun kind. “Soms hebben de ouders hun kind nog niet vastgehad tot het moment dat ik het in hun armen leg,” zegt Bart. “Als ik binnen kom, zeg ik altijd eerst: gefeliciteerd met de geboorte. Vaak schrikken ouders dan, maar wel op een goede manier. Met die positieve benadering wil ik het wonder benadrukken. Het is vreselijk verdrietig dat het hartje niet klopt, maar het wonderlijke van de geboorte mag niet vergeten worden,” beklemtoont hij. “Ik probeer het kindje te behandelen alsof ze leeft en leg er een doekje of knuffel bij om zo comfortabele momenten te creëren. Als de focus op het wonder ligt in plaats van op het verdriet, gaan ouders makkelijker over de drempel. Wanneer ze hun baby voor het eerst vasthouden, zie ik de bevrijding die ze ervaren.”

© Boven de wolken

Foto’s van geluk

De situatie is op het moment zelf vaak moeilijk en ongemakkelijk. De ouders zijn vaak emotioneel uitgeput. Uit ervaring weet Bart dat de dankbaarheid die je terugkrijgt, echt enorm is. Om dat te illustreren haalt hij een brief boven. “Dit is een mailtje dat ik juist heb ontvangen van een ouder wiens sterretje ik vorige week fotografeerde. Het is één van de mooiste berichten die ik ooit van een sterrenouder ontving.” De ouder beschrijft hoe ze zelf foto’s hadden geprobeerd te maken en hoe die achteraf niets dan verdriet boven haalden. Ze vertelt over de angst die ze aanvankelijk hadden om eenzelfde teleurstelling te ervaren bij Barts beelden en het enorme geluk dat ze voelden toen ze de beelden zagen. De foto’s waren geen embleem van louter verdriet: ze omsloten een wonder, een sterretje dat dankzij de foto’s altijd een gezicht op aarde zouden hebben. De foto van het kindje was een bewijs van geluk. 
Ondanks het feit dat ons gesprek online verliep, hebben we aan het einde van het tekstje beiden kippenvel. We stamelen wat woorden die na-echoën. Dit is waar het om gaat. Dit is ook wat Bart op de been houdt wanneer het druk is. “Deze ouders geven jou hun ultieme vertrouwen op dat moment. In ruil krijg je ultieme dankbaarheid terug.” Dat vertrouwen vervliegt niet zomaar. Regelmatig ziet Bart de ouders terug voor zijn camera, om bijvoorbeeld hun huwelijk vast te leggen of een broertje of zusje van het sterretje te portretteren.


Emotionele begeleiding

‘Boven De Wolken’ is een organisatie die niet alleen zorg draagt voor de ouders, maar ook voor hun vrijwilligers. Ook als fotograaf kan het immers emotioneel erg belastend zijn. Het gebeurt soms dat Bart acht sterretjes op een week fotografeert, zelfs eens drie op één dag. “Er gaat geen keer voorbij dat Anneleen of Sharon me niet contacteert om te vragen of alles goed gaat.” Verder biedt de organisatie ook psychologische hulp aan fotografen die dat nodig hebben.


De wolkenfamilie is warm en groot, maar nog niet groot genoeg. Ze opereert over heel België en is afhankelijk van de beschikbaarheid van haar vrijwilligers. Bovendien komt het helaas frequenter voor dan mensen denken dat een kindje dood geboren wordt. Dat blijkt ook uit de 800 oproepen per jaar. Niet iedereen doet uiteraard beroep op de organisatie, maar de vraag blijft toenemen. Ze zijn steeds op zoek naar gemotiveerde vrijwilligers, vooral in Wallonië. Meer informatie over ‘Boven De Wolken’ vind je op www.bovendewolken.be.

 
 
 

© 2023 beroepsfotografen.be vzw | Disclaimer / privacyverklaring |  © ZuPP webbuilding

beroepsfotografen.be vzw 

Willebroekkaai 37 - 1000 Brussel

Tel. + 32 496 71 10 59

fotografen@unizo.be

BTW BE 0408.556.773

fotografie - beroepsfotografen

<p><span style="color: #000000; font-family: Tahoma, Geneva, sans-serif; font-size: 14px; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: #ffffff; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial; display: inline !important; float: none;">UNIZO - de Unie van Zelfstandige Odernemers</span></p>