Verslag Werkgroep Ondernemerschap

Aanwezigen: Bart Boodts, Caroline Dupont, Khiara Grey, Elsie Roymans, Kris Van den bosch en Kurt Dufraing

De wereld van de professionele fotografie staat onder druk. Oneerlijke concurrentie, zwartwerk, een gebrek aan zakelijke kennis en scheve prijsverwachtingen zorgen ervoor dat veel fotografen moeilijk kunnen rondkomen van hun vak.

Deze problemen zijn complex, maar niet onoplosbaar. Daarom brengen we de belangrijkste knelpunten in kaart en reiken we concrete oplossingen aan. We kijken naar wat overheden kunnen doen, wat beroepsfotografen.be al onderneemt, en vooral: hoe we als community samen sterker kunnen staan.

We sluiten af met een korte bevraging. Laat je stem horen, jouw input maakt het verschil.

Wat zijn de huidige knelpunten?

1. Scheef beeld over tarieven
   Fotografen in bijberoep hanteren vaak lagere tarieven, veelal zonder btw. Klanten gaan daardoor dit prijsniveau als norm beschouwen. Hoofdberoepsfotografen worden als ‘duur’ ervaren, ook al rekenen zij faire tarieven aan.
2. Overaanbod en interne concurrentie
   De markt is verzadigd: veel amateurfotografen profileren zich als professional. Bedrijven nemen vaker fotografen in (deeltijds) dienst om het gedoe rond prijsafspraken met freelancers te vermijden. Dit ondergraaft het freelance model en de onderhandelingspositie van zelfstandige fotografen.
3. Gebrekkige opleiding in ondernemerschap
   Zowel in hobbyonderwijs als in sommige professionele opleidingen is er te weinig aandacht voor de zakelijke kant van het vak. Onderwerpen als prijszetting, rechten, klantencommunicatie en fiscaliteit worden zelden voldoende behandeld. Dat zorgt voor een instroom van fotografen die zonder correcte kennis de markt betreden.
4. Zwartwerk
   Sommige bijberoepers of zogenaamde vrijwilligers nemen commerciële opdrachten aan zonder btw of sociale bijdragen. Ze doen zich bij controle voor als 'vrijwilliger'. Ook particulieren mogen bijverdienen tot bepaald bedrag. Controle hierop is moeilijk en blijkt in de praktijk voor de overheid niet haalbaar, hoewel het probleem wijdverspreid is.
5. Btw-vrijstelling tot €25.000
   De huidige drempel zorgt voor een ongelijk speelveld. Bijberoepers die onder de vrijstellingsgrens blijven, hoeven geen btw aan te rekenen en kunnen dus tot 21% goedkoper werken dan hoofdberoepers. Klanten begrijpen dit verschil vaak niet en kiezen op basis van prijs, niet professionaliteit.

Oplossingen: wie kan wat doen?

Wat kan de overheid (en Unizo) doen?

• Verplichte ondernemerschapsopleiding bij opstart. Dit voorstel werd ingediend, maar kreeg tot nu toe geen gehoor.
• Verlaging van de btw-vrijstelling werd voorgesteld om oneerlijke concurrentie te beperken. Hoewel dit niet werd doorgevoerd, kon een verdere verhoging van de drempel dankzij onze tussenkomst worden vermeden.
• Strengere controle op zwartwerk werd gevraagd, maar blijkt in de praktijk niet haalbaar volgens betrokken instanties. Momenteel kunnen ze enkel ondernemers met BTW nummer controleren.
• Wettelijk onderscheid tussen hobbyisten en professionals is wenselijk, maar de concrete vormgeving en handhaving blijven moeilijk.
• Overheden en organisaties (zoals Unizo) moeten het goede voorbeeld geven door erkende professionals in te schakelen, correcte credits te vermelden, en transparantie te bieden over hun keuze voor professionele beeldmakers.

Wat kan beroepsfotografen.be doen?

• Het starterspakket voor studenten en nieuwe leden werd gelanceerd en bevat info over prijszetting, rechten, kwaliteitsnormen en juridische basiskennis.
• De herlancering van de prijsvragenlijst (geanonimiseerd) kan helpen bij zelfreflectie en marktinzichten.
• Contact met onderwijs versterken en info rond prijszetting en ondernemerschap verspreiden.
• Inspiratiecafés (gespreksavonden) kunnen ruimte bieden voor uitwisseling en ondersteuning onder leden.
• Regionale netwerkgroepen kunnen informele samenwerkingen en lokale connectie versterken – leden kunnen dit ook zelf initiëren.

Wat kunnen we samen doen (beroepsfotografen.be en de community)?

• Campagnes lanceren die het verschil tussen professionals en amateurs duidelijk maken voor het publiek.
• Infographics en social media posts verspreiden met herkenbare informatie zoals: “Hoe herken je een professionele fotograaf?
• Testimonials of korte video’s maken die typische misverstanden illustreren, bijv. over rechten, back-up, prijsverwachtingen of afwezigheid bij ziekte.
• ...

Wat is er al bereikt?

• Er werd inhoudelijke input geleverd aan het hervormingsvoorstel bijberoep via Unizo. Ook onze signalen over btw-vrijstelling en prijsdruk zijn besproken.
• De verhoging van de btw-vrijstellingsgrens werd tegengehouden na formeel bezwaar vanuit onze sector. Ons bestuurslid Caroline Dupont verdedigde dit ook binnen de beleidsraad van Unizo.
• Het starterspakket voor beginnende fotografen werd gelanceerd, met artikels, webinars en tools over de zakelijke kant van fotografie om hen beter te informeren correcte prijszetting.
• Caroline gaf ook les over ondernemerschap aan studenten fotografie aan Narafi, een waardevolle stap in de bewustmaking van toekomstige fotografen.
• We publiceerden een opiniestuk in SHOOT-magazine over het belang van professionele beeldmakers en eerlijke tarieven van collega-fotografe Khiara Grey die ook deelnam aan de werkgroep.

 

Conclusie en oproep tot actie

De uitdagingen in onze sector zijn groot, maar niet onoverkomelijk. De gesprekken zijn in gang gezet, de eerste acties zijn genomen. Nu is het tijd om verder te bouwen – samen met jullie.

Om onze acties en standpunten beter af te stemmen op wat er leeft in het veld, lanceren we een korte bevraging.

We willen weten: wat ervaar jij als grootste struikelblok? Waar zie jij kansen? Wat heb je nodig om sterker te staan als professioneel fotograaf?

Vul daarom de bevraging in, het duurt slechts vijf minuten.

Vul de enquête in

Heb je suggesties, wil je meehelpen aan een campagne, werkgroep of lokaal initiatief?

Laat het weten via info@beroepsfotografen.be. Samen maken we de sector sterker.